Mọi hi vọng đều dẫn tới địa ngục

Mọi hi vọng đều sai cả. Cứ hi vọng là sai rồi. Cho nên vấn đề không phải là việc tạo ra hi vọng sai: bất cứ điều gì bạn có thể hi vọng đều sẽ sai. Hi vọng bắt nguồn từ cái sai của bạn về sự hiện hữu. Nếu bạn là thực, chẳng cần gì phải hi vọng cả. Thế thì bạn chẳng bao giờ nghĩ về tương lai, về cái gì sắp xảy ra. Bạn thực, chân thực đến mức tương lai biến mất.

Khi bạn không thực, thế thì tương lai trở thành rất có ý nghĩa, thế thì bạn sống trong tương lai. Thế thì thực tại của bạn không ở đây và bây giờ, thực tại của bạn ở đâu đó trong mơ của bạn, và bạn làm cho mơ đó có vẻ thực vì thông qua những mơ đó bạn thu được thực tại của mình. Như bạn đang đấy, bạn không thực. Đó là lí do tại sao bao nhiêu hi vọng cứ tiếp diễn. Mọi hi vọng đều sai cả; bạn mới là thực. Toàn bộ nỗ lực của tôi là làm sao ném bạn về chính bản thân bạn.

Bản ngã là tất cả những hi vọng sai được tổ hợp lại với nhau. Bản ngã không phải là thực tại, nó là tuyển tập tất cả các mơ mộng của bạn, của mọi thứ không thực, của mọi thứ giả tạo. Bản ngã không thể tồn tại trong hiện tại. Nhìn vào hiện tượng này. Bản ngã tồn tại hoặc trong quá khứ hoặc trong tương lai, không bao giờ ở đây và vào lúc này - không bao giờ, không bao giờ cả. Điều đó là không thể được. Bất kì khi nào bạn nghĩ về quá khứ, bản ngã đến, cái tôi đến. Bất kì khi nào bạn nghĩ về tương lai, cái tôi đến. Nhưng khi bạn đang ở đây, không nghĩ về quá khứ và

tương lai, cái tôi của bạn ở đâu? Ngồi dưới gốc cây, không nghĩ về quá khứ và tương lai, chỉ hiện hữu ở đó, bạn ở đâu?

Cái tôi ở đâu? Bạn không thể cảm thấy nó được. Nó không có đó. Bản ngã không bao giờ tồn tại trong hiện tại. Quá khứ không còn nữa, tương lai sắp tới. Cả hai đều không có. Quá khứ đã biến mất, tương lai chưa xuất hiện. Cả hai đều không có. Chỉ hiện tại đang có và trong hiện tại thì chẳng tìm được gì giống như bản ngã cả.

Cho nên khi tôi nói vứt bỏ bản ngã, tôi muốn nói điều gì? Tôi không định cho các bạn hi vọng mới, tôi đang lấy đi tất cả hi vọng của bạn. Và đó là điều khó khăn: bạn sống qua hi vọng, cho nên bạn cảm thấy rằng nếu mọi hi vọng đều bị lấy đi, bạn sẽ chết. Thế là câu hỏi sẽ nảy sinh: Tại sao lại sống? Để làm gì? Tại sao lại chuyển từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác? Để làm gì? Mục đích đã biến mất với sự tan biến của hi vọng.

Cho nên tại sao lại cứ tiếp tục mãi nếu không có đâu mà đạt tới cả? Bạn không thể sống được mà

không hi vọng. Đó là lí do tại sao lại khó vứt bỏ bản ngã đến thế. Hi vọng đã trở nên đồng nghĩa với sống.

Cho nên bất kì khi nào một người đang hi vọng, thì người đó dường như sinh động hơn, dường như sống hơn, dường như rất mạnh mẽ. Khi người đó không hi vọng gì, người đó dường như yếu đuối, thất vọng, bị ném trở về với chính mình, không biết phải làm gì, phải đi đâu. Và bất kì khi nào không còn hi vọng nữa bạn đều cảm thấy sự vô nghĩa tới trong bạn. Ngay lập tức bạn tạo ra hi vọng khác, một thứ thay thế được tạo ra. Nếu hi vọng này bị thất bại, lập tức hi vọng khác sẽ thế vào - vì bạn không thể sống trong lỗ hổng, bạn không thể sống một cách vô vọng được.

Tôi nói với bạn rằng đó là cách duy nhất để sống. Không hi vọng gì, cuộc sống mới là thực, lần đầu tiên cuộc sống mới chân thực.

Cho nên điều thứ hai cần phải hiểu là: khi tôi nói dễ dàng vứt bỏ bản ngã, tôi không định nói rằng việc vứt bỏ bản ngã là dễ dàng đối với bạn. Tôi ngụ ý dễ dàng vứt bỏ bản ngã vì chính hiện tượng bản ngã là không thực đến thế. Nếu bản ngã là giả, làm sao lại khó vứt bỏ nó? Nếu mơ chỉ là mơ, làm sao lại phải khó khăn mới thoát ra khỏi đó? Bạn có thể thoát được! Mơ không thể bắt giữ được bạn, mơ không thể ngăn cản được bạn. Mơ không thể trở thành rào chắn. Mơ không có uy lực - đó là lí do tại sao chúng ta gọi nó là mơ. Thật dễ dàng thoát ra khỏi mơ. Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói dễ dàng vứt bỏ bản ngã. Nhưng tôi không ngụ ý rằng điều đó sẽ dễ dàng với bạn, vì mơ vẫn là thực tại với bạn, nó lại không phải là mơ. Bản ngã đối với bạn là không giả, nó là thực tại

duy nhất. Mọi thứ khác đều giả.

Chúng ta đang sống quanh bản ngã. Chúng ta đang tìm tòi ngày càng nhiều vị kỉ - người qua của cải, người qua địa vị, quyền lực, danh vọng, người qua chính trị, người qua tôn giáo, tăng lữ. Có cả triệu cách thức. Nhưng chung cuộc, kết quả, mục đích vẫn là một: tìm ngày càng nhiều cái tôi, tìm ngày càng nhiều bản ngã.

Với bạn nó là thực tại; với bạn, tôi nói, nó là thực tại duy nhất. Cái giả đã trở thành cái thực. Cái bóng đã trở thành thực chất. Đó là lí do tại sao lại khó - không khó bởi vì bản ngã rất mạnh, không; khó chính bởi vì bạn vẫn tin vào nó, vào sức mạnh của nó. Nếu bạn tin vào nó, vấn đề sẽ trở nên khó khăn, bởi vì một mặt bạn muốn vứt bỏ nó, nhưng mặt khác bạn lại cứ níu bám nó. Vấn đề thành khó khăn. Khi tôi nói với bạn nó là mơ, bạn muốn tin vào nó bởi vì bạn đã phải chịu đựng quá nhiều qua nó - bởi vì bạn cảm thấy chân lí của điều tôi đang nói. Nếu bạn cảm thấy chân lí của điều tôi đang nói, bạn sẽ vứt bỏ nó ngay tức khắc. Bạn sẽ không hỏi làm sao. Không có làm sao cho nó. Bạn thấy đúng vấn đề và bạn vứt bỏ nó!

Bạn không thấy chân lí của điều tôi đang nói. Khi tôi nói bạn đã không hiểu rằng bản ngã là giả tạo và có thể được vứt bỏ, khi tôi nói rằng bản ngã có thể bị vứt bỏ, bạn lại tạo ra hi vọng từ điều đó. Vì bạn đã chịu đựng quá nhiều qua nó, nên bạn tạo ra hi vọng là nếu bản ngã có thể bị vứt bỏ thì mọi đau khổ sẽ bị vứt bỏ. Bạn trở nên hạnh phúc với hi vọng này.

Tôi không tạo ra hi vọng này, bạn đang tạo ra hi vọng này. Tôi đơn giản phát biểu một sự kiện rằng đây là cách tạo dựng nên bản ngã. Đây là cách bản ngã được cấu tạo nên, đây là cách bản ngã được tạo ra và đây là cách nó có thể bị vứt bỏ! Và bởi vì nó là giả tạo, nên chẳng cần đến nỗ lực. Chỉ cần thấy đúng điểm là nó biến mất.

Một người đang chạy, hoảng hốt, sợ đến chết và cứ chạy bởi sợ cái bóng của mình. Bạn ngăn người đó lại và nói với người đó: Anh ngu lắm! Đấy chỉ là cái bóng của anh - không ai đuổi theo anh và cũng chẳng ai định ám hại anh. Không ai ngoài chính anh. Anh đã trở nên hoảng sợ vì cái bóng của mình.

Nhưng một khi bạn bắt đầu chạy, cái bóng cũng chạy nhanh hơn. Bạn chạy càng nhanh, cái bóng cũng theo bén gót bạn. Thế thì tâm trí logic có thể nói rằng bạn đang bị nguy hiểm, và tâm trí logic sẽ nói: Nếu bạn muốn thoát được, phải chạy càng nhanh hơn. Nhưng bất kì khi nào bạn làm như vậy, cái bóng sẽ bám sát theo bạn luôn. Và nếu bạn không thể gạt bỏ được nó, bạn sẽ ngày càng hoảng sợ hơn. Bạn đang tạo ra toàn bộ mọi thứ từ bản thân mình.

Nhưng nếu tôi nói với bạn: Đấy chỉ là cái bóng thôi, không ai đuổi theo bạn đâu - và bạn hiểu ra vấn đề, bạn nhìn lại cái bóng và bạn cảm nhận được vấn đề - liệu bạn có hỏi tôi cách vứt bỏ cái bóng này đi không? Bạn có hỏi về một kĩ thuật, một phương pháp, một loại yoga nào đó, một cách

thức nào đó để vứt bỏ nó không? Bạn sẽ chỉ cười phá lên thôi. Bạn đã vứt bỏ được nó rồi! Chính vào khoảnh khắc bạn thấy rằng đấy chỉ là cái bóng và không có ai đuổi theo bạn thì nó đã được vứt bỏ. Không có vấn đề về làm sao. Bạn sẽ cười thoải mái. Toàn bộ sự việc là vô nghĩa.

Điều hoàn toàn tương tự cũng xảy ra đối với bản ngã. Nếu bạn có thể thấy được chân lí của điều tôi đang nói, sự việc đã xảy ra. Trong chính việc thấy ra nó, sự việc đã xảy ra. Không còn làm sao về nó nữa. Nếu bạn vẫn còn hỏi làm sao, sự việc chưa xảy ra và bạn vẫn chưa thấy được đúng vấn

đề - nhưng bạn đã tạo ra hi vọng từ nó, vì bạn đã từng đau khổ thông qua bản ngã này. Bạn bao giờ cũng muốn vứt bỏ nó, nhưng điều mong muốn này bao giờ cũng chỉ được một nửa trong tâm trí bạn.

Mọi đau khổ của bạn đều tới từ bản ngã, nhưng mọi vui thích của bạn cũng đến từ bản ngã. Đám đông tán thưởng bạn, ca ngợi bạn - bạn cảm thấy thích thú. Đó là phúc lạc duy nhất mà bạn đã biết. Bản ngã của bạn dâng lên cao, đạt tới đỉnh, trở thành đỉnh Everest. Bạn tận hưởng nó! Và thế rồi đám đông lên án bạn còn bạn thì cảm thấy bị tổn thương. Đám đông trở nên dửng dưng; bạn bị nghiền nát bởi điều đó. Bạn rơi vào thung lũng, chán nản. Bạn đã được vui thích qua bản ngã, bạn đã bị đau khổ qua nó. Bởi vì đau khổ nên bạn muốn vứt bỏ nó, nhưng bởi vì vui thích nên bạn không thể vứt bỏ được nó.

Cho nên khi tôi nói rằng bản ngã có thể bị vứt bỏ dễ dàng, hi vọng được tạo ra trong bạn. Không phải tôi đang tạo ra nó, mà tham lam của bạn làm điều đó. Điều đó không trở thành hiểu biết, nó trở thành tham lam mới, tìm kiếm mới cho sự mãn nguyện. Bạn cảm thấy rằng bây giờ có một cách, và có một người có thể giúp bạn vứt bỏ bản ngã cùng mọi khổ mà nó tạo ra. Nhưng bạn có sẵn sàng vứt bỏ cả mọi vui thích mà bản ngã cũng tạo ra không? Nếu bạn sẵn sàng thì đó là một việc dễ dàng đến thế - giống như vứt bỏ cái bóng. Nhưng bạn không thể vứt bỏ một nửa nó, và bạn cũng không thể giữ một nửa nó. Hoặc toàn bộ phải vứt bỏ đi hoặc toàn bộ vẫn níu bám bạn. Đây là vấn đề và đây là khó khăn.

Mọi vui thích và mọi đau khổ của bạn đều liên quan tới một hiện tượng duy nhất: bạn muốn giữ lấy vui thích và bạn muốn vứt bỏ đau khổ. Bạn đang đòi hỏi điều không thể được. Thế thì đó là khó khăn - không chỉ khó khăn, đó là điều không thể được. Điều đó sẽ không xảy ra cho bạn. Bất kì điều gì bạn làm cũng sẽ vô ích, chẳng kết quả gì sẽ tới từ đó.

Bạn tạo ra hi vọng từ đó... cõi trời, phúc lạc mãnh liệt của vị Phật. Khi nghe tôi hay nghe một Jesus hay một Phật, hi vọng được tạo ra. Nhưng tôi không tạo ra nó, bạn đang tạo ra nó. Bạn đang phóng chiếu hi vọng lên nó. Và đây mới là vấn đề, sự phức tạp: mọi hi vọng đều là thức ăn nữa cho bản ngã. Cho dù hi vọng để đạt tới thiên đường, cõi trời, trở thành chứng ngộ, cũng là hi vọng. Và mọi hi vọng đều là thức ăn cho bản ngã.

Ai đang cố trở thành chứng ngộ? Người đang cố gắng trở nên chứng ngộ chính là vấn đề. Không ai đã từng trở nên chứng ngộ cả. Chứng ngộ xảy ra, nhưng không ai trở nên chứng ngộ cả. Khi căn buồng trống rỗng, chứng ngộ xảy ra liền. Khi không có ai đạt tới chứng ngộ, chứng ngộ liền có ở đó. Bởi vì ngôn ngữ chúng ta, bởi tính nhị nguyên của ngôn ngữ, bất kì điều gì nói được về những vấn đề sâu sắc như vậy đều trở thành sai cả.

Chúng ta nói: Phật Gautam trở nên chứng ngộ. Điều đó là sai. Phật Gautam chưa bao giờ trở nên chứng ngộ cả. Phật Gautam vẫn chưa chứng ngộ. Khi ông ấy không có đó, khi ông ấy trở thành vắng mặt, chứng ngộ xảy ra. Khi bỗng nhiên một hôm ông ấy hiểu ra rằng mình đã theo đuổi một

mẫu hình ngớ ngẩn, khi ông ấy hiểu: Ta chính là vấn đề, cho nên bất kì điều gì ta làm đều sẽ tạo ra nhiều vấn đề hơn... Sự thể không phải là làm điều phải hay trái, thế này hay thế kia. Bất kì điều gì bạn làm cũng chỉ làm mạnh thêm bản ngã. Một khi Phật hiểu ra điều này - nhưng việc hiểu này cũng phải mất nhiều năm trời nỗ lực - khi ông ấy hiểu ra rằng: Bất kì điều gì ta làm cũng chỉ giúp cho bản ngã mình ngày càng mạnh, ông ấy đơn giản vứt bỏ việc làm. Trong khoảnh khắc

của hiểu ra đó ông ấy đơn giản trở thành người không làm, tuyệt đối bất hoạt.

Nhớ đây chính là vấn đề: bạn thậm chí có thể tạo ra hoạt động từ bất hoạt của mình, hoặc bạn có thể tạo ra hoạt động chỉ để giúp cho bất hoạt đến với bạn. Nhưng thế thì bạn lỡ. Bạn có thể đứng yên, bạn có thể ngồi im lặng, nhưng nếu bạn đang thực hiện nỗ lực đứng yên, việc đứng của bạn

thành giả. Bạn không đứng, bạn đang chuyển động. Nếu bạn đang ngồi im lặng và có nỗ lực, nếu bạn cố gắng im lặng, thì im lặng đó là giả. Bạn không im lặng.

Khi Phật hiểu ra rằng mình là vấn đề, và rằng mọi hoạt động của mình đem lại chất liệu cho bản ngã, ông ấy đơn giản vứt bỏ. Thế thì ông ấy chẳng nỗ lực gì để tạo ra trạng thái bất hoạt. Ông ấy không làm gì cả. Bất kì cái gì xảy ra, cứ xảy ra. Gió vẫn thổi, và cây phải lay động; thế rồi trăng tròn

lên, và toàn bộ sự tồn tại đang tôn vinh. Và hơi thở đi vào, đi ra, và máu tuần hoàn trong mạch, và tim đập, và mạch đập - mọi thứ đang xảy ra, nhưng ông ấy không làm gì cả. Trong cái không làm này Gautam Siddhartha biến mất.

Trước khi trời sáng không còn ai để nhận chứng ngộ, nhưng chứng ngộ đã có đó. Dưới gốc cây bồ đề đó một phương tiện vắng lặng vẫn đang ngồi đó - tất nhiên vẫn thở, tất nhiên tim vẫn đập, còn mạnh hơn bình thường. Mọi thứ đều vận hành hoàn hảo, nhưng không có người làm ở đó. Máu vẫn tuần hoàn, toàn bộ sự tồn tại xoay quanh - sinh động, nhảy múa. Mọi nguyên tử trong thân thể Phật vẫn đang nhảy múa, sinh động. Nó chưa bao giờ sống động như vậy, nhưng bây giờ năng lượng đang chuyển vận theo sự hài hoà của nó - không ai thúc đẩy, không ai thao túng nó. Phật trở thành mây trắng. Chứng ngộ đã xảy ra.

Điều đó cũng có thể xảy ra cho bạn nữa, nhưng đừng tạo ra hi vọng nào về nó. Thay vì thế, khi thấy ra vấn đề, vứt bỏ mọi hi vọng. Trở thành vô hi vọng, hoàn toàn vô hi vọng. Thật khó để trở thành hoàn toàn vô hi vọng. Nhiều lần bạn đạt tới vô hi vọng nhưng nó chưa bao giờ là hoàn toàn. Một hi vọng được vứt bỏ, bạn cảm thấy vô hi vọng. Nhưng ngay lập tức để che đậy nó bạn lại tạo ra một hi vọng khác, và vô hi vọng mất đi.

Mọi người cứ chuyển từ thầy nọ sang thầy kia; đó là việc chuyển từ hi vọng nọ sang hi vọng kia. Họ đi tới thầy này với hi vọng rằng thầy sẽ ban cho qua ân huệ của thầy, rằng qua năng lượng của thầy mà sự việc sẽ xảy ra. Thế rồi họ cố gắng, thế rồi họ chờ đợi với tâm trí rất miễn cưỡng, bởi vì

tâm trí đầy hi vọng chẳng bao giờ thấy thoải mái; với tâm trí rất nôn nóng, bởi vì tâm trí đầy hi vọng không thể kiên nhẫn được. Và thế rồi họ bắt đầu cảm thấy không thoải mái vì điều họ trông chờ không xảy ra. Vậy là thầy này là giả, họ phải chuyển sang ai đó khác. Đây không phải là việc chuyển từ thầy nọ sang thầy kia, đây là việc chuyển từ hi vọng nọ sang hi vọng kia. Mọi người chuyển từ tôn giáo nọ sang tôn giáo kia; có những chuyển đổi chỉ bởi vì hi vọng. Bạn có thể cứ làm điều đó trong nhiều, nhiều kiếp. Bạn vẫn đang làm điều đó.

Bây giờ cố nhìn ra vấn đề đi. Đấy không phải là vấn đề về thầy, cũng không phải là vấn đề phương pháp đúng. Đấy là vấn đề sáng suốt trực tiếp, hiểu thấu tức khắc vào bên trong hiện tượng của điều đang xảy ra, của việc tại sao bạn hi vọng, của việc tại sao bạn không thể sống được mà không hi vọng. Và bạn thu được cái gì từ tất cả những hi vọng của mình? Thấy nó. Tự nó vứt bỏ nó. Thậm chí bạn không được yêu cầu phải vứt bỏ nó. Đó là lí do tại sao tôi nói việc đó dễ dàng, và tôi biết rõ việc đó rất khó. Khó bởi vì bạn, dễ bởi vì bản thân việc đó. Hiện tượng thì dễ dàng, bạn là khó khăn thôi.

Và điều này có thể xảy ra vào bất kì khoảnh khắc nào. Khi tôi nói điều này có thể xảy ra vào bất kì khoảnh khắc nào, tôi muốn nói về hiện tượng chứng ngộ, về vô ngã, không được gây ra bởi bất kì cái gì. Không nguyên nhân nào cần tới cả. Nó không phải là kết quả của nhiều nguyên nhân, nó không phải là sản phẩm phụ. Nó đơn giản là sự sáng suốt. Nó có thể xảy ra cho tội nhân; nó có thể không xảy ra cho thánh nhân. Cho nên không điều kiện cần nào là thực sự cần tới cả. Nếu người đó có thể thấy, thì điều đó có thể xảy ra ngay cả đối với tội nhân. Nếu người đó trở thành vô hi vọng, nếu người đó cảm thấy rằng chẳng có gì cần phải thu được hay đạt tới, nếu người đó nhận ra rằng toàn bộ vấn đề chỉ là trò chơi ngớ ngẩn, điều đó có thể xảy ra. Nó có thể không xảy ra cho thánh nhân, bởi vì thánh nhân đang cố gắng để đạt tới. Người đó vẫn chưa vô hi vọng. Thế giới này đã trở thành vô ích, nhưng thế giới khác lại trở nên có nghĩa. Người đó hiểu rằng mình phải rời bỏ trái đất này, nhưng vẫn còn bầu trời bên ngoài - người đó phải đạt tới đấy.

Và thậm chí những người cận kề một Jesus hay một Phật vẫn cứ hỏi về những điều như vậy. Vào ngay đêm cuối cùng, khi Jesus sắp sửa bị bắt và ngày hôm sau thì bị giết, đệ tử của ông ấy đã hỏi ông ấy: Thưa thầy, xin thầy chỉ bảo cho chúng tôi: trong vương quốc của Thượng đế, khi thầy ngồi bên phải ngai của Thượng đế, đâu là vị trí của chúng tôi ở đó? Chúng tôi sẽ ngồi ở đâu, theo thứ tự nào? Thượng đế vẫn ngồi trên ngai, Jesus bên phải, đứa con duy nhất của cha, và thế rồi mười hai đệ tử: Chúng tôi sẽ ngồi ở đâu và thứ tự thế nào?

Mọi người xung quanh Jesus đều hỏi những câu hỏi ngu xuẩn như vậy! Nhưng đấy chính là cách thức của tâm trí con những kẻ ăn xin, nhưng họ hỏi về thế giới khác. Họ không phải là những kẻ ăn xin thực sự, họ vẫn đang hi vọng. Họ đã đặt cược thế giới này, nhưng đó chỉ là mặc cả: Tại đó chúng ta sẽ ở đâu? Ai sẽ là người ngồi tiếp sau bạn?

Nhất định phải có tranh giành trong số mười hai đệ tử. Nhất định phải có chính trị, tham vọng, ai đó được lên, ai đó phải xuống, ai đó lên cấp trưởng. Nhất định phải có nhiều xung đột, chính trị tay trong, mạch ngầm bạo hành và hung hăng. Thậm chí với cả Jesus người ta cũng bắt đầu hi vọng. Hi vọng bắt rễ sâu trong bạn. Dù bất kì điều gì được nói ra, bạn cũng chuyển nó thành hi vọng. Bạn là cái máy tạo hi vọng, và cái máy tạo hi vọng này chính là bản ngã.

Vậy phải làm gì? Thực tế, chẳng có gì cần phải làm cả. Bạn chỉ cần đôi mắt sáng tỏ hơn, đôi mắt cảm nhận hơn, đôi mắt thấu suốt hơn. Tất cả những điều đó là cần để có cái nhìn tươi tắn về bạn, về bản thể của bạn, về bất kì cái gì bạn đang làm, đang hi vọng - cái nhìn tươi tắn.

Và tôi nói với bạn, trong cái nhìn tươi tắn đó, trong cái nhìn hồn nhiên đó, bản ngã tự vứt bỏ chính nó, theo cách riêng của nó. Đó là hiện tượng dễ dàng nhất, và đồng thời cũng khó khăn nhất. Nhưng nhớ cho kĩ, tôi không tạo ra bất kì hi vọng nào trong bạn.